Budd ailgylchu

Y swm a ailgylchwyd
60,116t
CO2 osgowyd
152,694t
Amcangyfrif o'r arbediad gwaredu
£6,793,061
Adroddwyd ei fod wedi'i allforio
15%

Metelau ydy nifer sylweddol o’r deunyddiau sydd yn cael ei ailgylchu yn y DU. Mae’r rhan fwyaf o fetelau medru cael eu hailddefnyddio, er bod yr ansawdd yn amrywio. Mae rhai metelau yn cael eu hailgylchu mwy na eraill, gydag alwminiwm a dur y mwyaf cyffredin.

Ailgylchu alwminiwm ydy un o’r ffyrdd mwyaf adnabyddus o ailgylchu yn y DU: bob blwyddyn mae tua 72 y cant o’r naw biliwn can alwminiwm sydd yn cael eu defnyddio yn y DU yn cael ei ailgylchu. Mae tunnell o alwminiwm wedi ei ailgylchu yn arbed y swm o garbon deuocsid a fyddai’n cael ei greu drwy yrru am 27,000 milltir.

Y defnydd mwyaf cyffredin ar gyfer alwminiwm wedi ei ailgylchu ydy gwneud pecynnau, yn enwedig caniau, ar gyfer y diwydiant bwyd a diod, ond gelli hefyd cael ei ddefnyddio ar gyfer eitemau cartref a cherbydau fel ceir neu feiciau.

Mae dur yn 100 y cant ailgylchadwy ac yn cael ei ailgylchu o gwmpas y DU; cafodd 92 y cant o ddur a ddefnyddiwyd yn y diwydiant adeiladu a dymchwel ei ailgylchu yn 2012, tra mae 2.5 biliwn can dur yn cael ei amgylchu bob blwyddyn.

Gall dur sydd wedi ei ailgylchu cael ei ddefnyddio mewn cerbydau, cyfarpar domestig, peiriannau trwm, a deunyddiau adeiladu.

Mae metelau yn cael eu casglu o ochr y ffordd a banciau caniau cyn cael eu rachis a’u toddi mewn i ingotau mawr, sydd wedyn yn cael eu rholio yn gynfasau ar gyfer prosesu. Mae’n bwysig  bod ddim halogiad yn y metel i sicrhau bod y deunydd sydd wedi ei ailgylchu yn cael ei droi yn gynnyrch newydd sgleiniog.

Fedrwch ddysgu mwy am sut i ailgylchu tuniau bwyd a chaniau diod metel ar wefan Cymru yn Ailgylchu.


Proses ailgylchu

Alwminiwm
Delwedd
Cans and tins are separated from other materials

Caiff caniau a thuniau eu gwahanu oddi wrth ddeunyddiau eraill, os oes angen. Defnyddir magnetau i wahanu’r caniau a thuniau dur oddi wrth y rhai alwminiwm

Delwedd
Cans and tins are baled

Caiff yr eitemau eu sypio

Delwedd
Bales of cans shredded into small pieces

Caiff sypiau o ganiau eu rhwygo’n ddarnau mân

Delwedd
Shreds are ‘de-coated’

Caiff y darnau eu ‘dad-haenu’. Mae hyn yn golygu bod yr addurniadau   wedi’u paentio ar yr alwminiwm yn cael ei dynnu drwy chwythu aer poeth drwy’r darnau mân 

Delwedd
Small pieces are fed into a furnace

Mae’r darnau bach yn cael eu bwydo i mewn i ffwrnais

Delwedd
Liquid metal poured and continuously cooled by water

Caiff y metel tawdd wedyn ei arllwys a’i oeri’n barhaus gan ddŵr

Delwedd
An ‘ingot’

Mae’n ffurfio ‘ingot’

Delwedd
‘Ingots’ are rolled into thin sheets

Caiff yr ‘ingotau’ eu rholio’n ddalenni tenau, yn barod i greu caniau diodydd newydd, a gall y rhain fod yn ôl ar werth mewn cyn lleied ag wyth wythnos

Dur
Delwedd
Cans and tins are separated from other materials

Caiff caniau a thuniau eu gwahanu oddi wrth ddeunyddiau eraill, os oes angen. Defnyddir magnetau i wahanu’r caniau a thuniau dur oddi wrth y rhai alwminiwm

Delwedd
Steel cans and tins are usually melted

Mae caniau a thuniau dur – sydd wedi’u gwneud o ddur tenau gyda haen tin arno – yn cael eu toddi gyda metel sgrap dur arall, fel sgrap modurol o geir a cherbydau eraill

Delwedd
Liquid steel is formed into ‘slabs’

Caiff y dur tawdd wedyn ei ffurfio’n slabiau

Delwedd
Steel slabs create sheets

Mae’r slabiau dur yn creu haenau, sy’n cael eu gwneud yn duniau newydd

Proses ailgylchu

I ble mae metel i’w ailgylchu’n mynd?

Prif wledydd (deunyddiau a ddewiswyd) - 2022/23

Prif gyrchfannau ailgylchu’r DU

Gwlad Tunelli
Wales 27,082t
England 24,176t
Scotland 13t
Northern Ireland 0t
Cwmni Gwlad Tunelli
Celsa Group Wales 5,376t
A S M Metal Recycling Ltd England 4,619t
Sims Group UK Ltd Wales 4,123t
European Metal Recycling Ltd England 3,421t
Tata Steel UK Ltd Wales 3,138t
GLJ Recycling Ltd Wales 2,718t
Novelis UK Ltd England 2,658t
AMG Resources Ltd Wales 1,792t
SL Recycling Limited Wales 1,758t
unspecified England 1,468t
EMR Group England 1,450t
Morris and Co Ltd England 1,381t

Prif gyrchfannau ailgylchu’r byd

Cwmni Gwlad Tunelli
unspecified unspecified 4,497t
QRM Netherlands 555t
Dolphin Metal Separation BV Netherlands 457t
unspecified Turkey 417t
Speira Gmbh Germany 409t
Recco Non Ferros Metals Netherlands 373t
Baudelet Environnement France 303t
Alpet Geri Donusum Sanayi VE Turkey 267t
unspecified Portugal 154t
unspecified Italy 154t
unspecified Germany 130t
Mobirec France 129t